[Recenzja] Egg - "Egg" (1970)

Scena Canterbury kojarzy się z ambitnymi inspiracjami, kunsztem wykonawczym oraz sporym poczuciem humoru. Nic więc dziwnego, że właśnie tam wykluł się zespół o nazwie Egg - trio złożone z klawiszowca Dave'a Stewarta, śpiewającego basisty Monta Cambella oraz perkusisty Clive'a Brooksa. Początkowo towarzyszył im jeszcze gitarzysta Steve Hillage, który jednak postanowił skupić się na studiach. W czasach kwartetu muzycy posługiwali się szyldem Uriel i bynajmniej nie zamierzali z niego zrezygnować po zredukowaniu składu. Sprzeciw wyraził jednak management klubu Middle Earth, który nie chciał umieszczać na afiszach nazwy brzmiącej podobnie do urynału. Muzycy zgodzili się grać jako Egg. Tak też zakontraktował ich Deram, pododdział Decca Records specjalizujący się w postępowych odmianach rocka.

Zanim grupa przystąpiła do prac nad debiutanckim albumem, pojawiła się możliwość zarejestrowania repertuaru Uriel, w dodatku z udziałem Hillage'a. W czerwcu 1969 roku kwartet dokonał nagrań na płytę, którą z przyczyn prawnych wydano pod szyldem Arzachel, a muzycy ukryli się pod pseudonimami. Eponimiczny album projektu - opisywany już na tej stronie - należy do najciekawszych przykładów brytyjskiej psychodelii, choć zdradza też wpływy bluesa. Tymczasem drogi Hillage'a i pozostałych muzyków znów się rozeszły, a w październiku Stewart, Campbell i Brooks przystąpili do prac nad pierwszym albumem Egg. Brak gitarzysty nie był problemem, ponieważ w tamtym czasie dużą popularnością cieszyły się zespoły z elektrycznymi organami jako wiodącym instrumentem, takie jak Procol Harum, The Nice czy Rare Bird, a nieco później także trio Emerson, Lake & Palmer. Nie przypadkiem wymieniam te zespoły, bowiem Egg na swoim eponimicznym debiucie kieruje się w podobne rejony muzyczne: wczesnego proga z wyraźnymi odniesieniami do muzyki klasycznej. I popełnia przy tym większość możliwych błędów w takiej stylistyce.

Płyta ma zarówno mocniejsze, jak i słabsze strony. Do tych ostatnich należą wszelkie próby mierzenia się z poważką. Iście kuriozalnie wypada interpretacji bachowskiej "Fugi d-moll". O ile Stewart partię organową wykonuje z szacunkiem do pierwowzoru, pokazując przy tym swój instrumentalny kunszt, to już sekcja rytmiczna jest tu doklejona kompletnie bez sensu i po linii najmniejszego oporu. A przecież już wcześniej istniały takie wzorce, jak "Bourée" Jethro Tull czy "A Whiter Shade of Pale" Procol Harum, których twórcy wykorzystując motywy z Bacha, potraktowali je jako punkt wyjścia do stworzenia czegoś nowego, własnego. A efektem są po prostu zgrabne rockowe kawałki, niebrzmiące jakby ktoś nałożył na siebie dwa kompletnie różne nagrania. "Fugue in D Minor" w wykonaniu Egg to rzecz kompletnie nietrafiona.

W przypadku drugiego klasycyzującego utworu nie jestem aż tak jednoznacznie krytyczny. 20-minutowy "Symphony No. 2", samodzielnie wypełniejący stronę B winylowego wydania, ma chyba wszystko, co może budzić niechęć do progresywnego rocka: pompatyczny tytuł i takież podtytuły ("Movement 1", "Movement 2"...), nachalne cytaty z klasycznych kompozycji (m.in. "W grocie króla gór" Griega, a w pominiętym na oryginalnym wydaniu z przyczyn prawnych "Movement 3" - "Święta wiosny" Strawińskiego i "Neptuna" Holsta), a także niekończące się próby zachwycenia słuchaczy wirtuozerskimi popisami. W sumie to taki trochę proto-ELP, tylko o bardziej surowym brzmieniu i bez błaznowania. Jednak jedyne, do czego tak naprawdę mógłbym się tutaj przyczepić, to długość w połączeniu z pewną jednostajnością, potęgowaną stale przewijającym się motywem przewodnim. Podczas słuchania zdecydowanie nie towarzyszy mi zażenowanie, jest to raczej przyjemne doświadczenie, a w pewnym momencie - w sekcji zatytułowanej "Blane" - robi się nawet dość intrygująco za sprawą eksperymnetów Stewarta z generatorem dźwięków.

Siłą tego albumu są jednak przede wszystkim fragmenty o bardziej piosenkowym charakterze, czyli te z partiami wokalnymi: "While Growing My Hair", "I Will Be Absorbed" oraz "The Song of McGillicudie the Psillanimous (Or Don't Worry James, Your Socks Are Hanging in the Coal Cellar with Thomas)". Tutaj jest już zdecydowanie bliżej kanterberyjskich klimatów, szczególnie z okolic Caravan. Całą trójkę charakteryzuje ciepłe, nieco pastelowe brzmienie, wyczuwalna lekkość, całkowita bezpretensjonalność, dobre wyczucie melodii, a także niegłupia, uciekająca od schematów konstrukcja, nawiązania do jazzu oraz wysoki poziom wykonania. Może trochę szkoda, że jak na zespół z tej sceny - i to ten o najbardziej jajcarskiej nazwie - stosunkowo niewiele tu humoru. Ten pojawia się głównie za sprawą tytułu ostatniego z wymienionych utworów, a czysto muzycznie właściwie tylko w miniaturach "They Laughed When I Sat Down at the Piano..." i "Boilk".

Pierwszy album Egg z pewnością nie jest idealnym debiutem, gdyż obok świetnych momentów trafiają się ewidentnie nietrafione pomysły. I chociaż w ogólnym rozrachunku bardziej mi się ta płyta podoba, niż nie podoba, to jednak pewien niedosyt pozostaje. Ale warto zwrócić uwagę na coś innego, co wyraźnie widać dopiero po zapoznaniu się z całą dyskografią tria. Muzykom udało się wyciągnąć poprawne wnioski z tego wydawnictwa i na kolejnych całkowicie porzucili elementy, które ciągną debiut w dół, skupiając się na rozwijaniu tego, co tutaj się udało.

Ocena: 7/10

---

Egg - "Egg" (1970)

1. Bulb; 2. While Growing My Hair; 3. I Will Be Absorbed; 4. Fugue in D Minor; 5. They Laughed When I Sat Down at the Piano…; 6. The Song of McGillicudie the Pusillanimous (Or Don't Worry James, Your Socks Are Hanging in the Coal Cellar with Thomas); 7. Boilk; 8. Symphony No. 2 (Movement 1 / Movement 2 / Blane / Movement 4)

Skład: Dave Stewart - instr. klawiszowe; Mont Campbell - gitara basowa, wokal (2,3,6); Clive Brooks - perkusja

Producent: Egg

---