[Recenzja] Pink Floyd - "A Saucerful of Secrets" (1968)



Prace nad drugim albumem Pink Floyd przeciągały się miesiącami. Częściowo była to wina pogarszającego się stanu Syda Barretta - uzależnionego od narkotyków i zdradzającego pierwsze objawy choroby psychicznej. Na koncertach miał coraz większe problemy z synchronizacją z resztą zespołu, a czasem zdarzało się, że po prostu stał na scenie i zamierał. Po kilku tego typu wybrykach, pozostali muzycy zdecydowali się zatrudnić drugiego gitarzystę, Davida Gilmoura. Początkowo miał być tylko zabezpieczeniem, na wypadek kolejnych odlotów Barretta, jednak z czasem zespół w ogóle przestał informować o występach swojego niedawnego lidera.

W tym przejściowym okresie, trwającym od sierpnia 1967 roku do maja następnego roku, zespół wielokrotnie wchodził do studia, próbując stworzyć materiał na drugi album. Pisanie nowych utworów nie przychodziło łatwo, ze względu na stan dotychczasowego głównego kompozytora. W sierpniu zespół nagrał dwa utwory z myślą o singlu - "Set the Controls for the Heart of the Sun" napisany przez Rogera Watersa, oraz  "Scream Thy Last Scream" Barretta. Do wydania małej płyty ostatecznie nie doszło. Kolejna sesja miała miejsce w październiku, wciąż w oryginalnym składzie. Nagrano wówczas utwory "Apples and Oranges", "Paint Box" (oba wkrótce potem wydano na singlu), "Jugband Blues" i "Vegetable Man", a także dograno nowe partie do "Set the Controls..." i pochodzącej jeszcze z sesji nagraniowej debiutu kompozycji Richarda Wrighta "Remember a Day". Jak się wkrótce okazało, były to ostatnie nagrania Pink Floyd z Barrettem.

Na początku następnego roku zespół wszedł już do studia z Gilmourem. Muzycy dograli kolejne partie do "Set the Controls...", a także zarejestrowali kilka nowych utworów: "Let There Be More Light", "Corporal Clegg", "See-Saw", oraz "It Would Be So Nice" i "Julia Dream". Po oddelegowaniu dwóch ostatnich na kolejny singiel, oraz podjęciu decyzji o niewydawaniu "Scream Thy Last Scream" i "Vegetable Man" (do dziś dostępnych wyłącznie na bootlegach), okazało się, że zespołowi brakuje jeszcze około dwunastu minut, by wypełnić longplay. Muzycy stworzyli wówczas improwizowaną kompozycję "A Saucerful of Secrets", która dała tytuł całemu wydawnictwu. Mało brakowałoby, a w ogóle nie znalazłaby się ona na albumie - jej wydaniu sprzeciwiał się producent Norman Smith, uważający, że zespół powinien grać trzyminutowe piosenki. Na szczęście, muzykom udało się podstawić na swoim.

Pomimo wszystkich trudności, jakie w czasie nagrywania spotkały zespół, "A Saucerful of Secrets" jest albumem znacznie bardziej dojrzałym od debiutanckiego "The Piper at the Gates of Dawn". Choć stylistycznie mający z nim jeszcze wiele wspólnego, zwłaszcza w tych bardziej piosenkowych utworach, jak "Jugband Blues" - jedyny ze śpiewem Barretta - czy "Remember a Day" i "See-Saw",(oba skomponowane i zaśpiewane przez Wrighta). Trochę bajkowego klimatu w stylu poprzedniego albumu znalazło się też w zwariowanej kompozycji Watersa, "Corporal Clegg". Pozostałe utwory pokazują jednak zwrot w bardziej poważnym i eksperymentalnym kierunku. Watersowskie "Let There Be More Light" i "Set the Control for the Heart of the Sun" (jedyny utwór grupy, w którym słychać gitarowe partie i Barretta, i Gilmoura) maja niesamowity, nieco orientalny klimat, tworzony przez hipnotyzujące partie basu i psychodelicznie brzmiące organy. Jeszcze bardziej niezwykłym utworem jest instrumentalny "A Saucerful of Secrets", będący muzyczną ilustracją bitwy. Z początku bardzo awangardowy, pełen atonalnych i sprzęgających się dźwięków, z których pod koniec wyłania się przepiękna melodia.

"A Saucerful of Secrets" ze względu na swój przejściowy charakter i brak jednoznacznego lidera (na pewno nie był już nim Barrett, a Waters i Wright mieli równie ważny wkład w ten album, w przeciwieństwie do nieśmiało stawiającego pierwsze kroki Gilmoura) jest nieco niespójny, ale wyraźnie ukazuje rozwój zespołu. Szczególnie nowsze utwory świadczą o pomysłowości i większej dojrzałości muzyków. Słychać, że zespół powoli wypracowywał już zupełnie nowy styl (równie rozpoznawalny, co baśniowa psychodelia Barretta), który będzie dopracowywać na kolejnych albumach. Co jednak nie znaczy, że należy traktować "A Saucerful of Secrets" jako ciekawostkę. To wspaniały album, z wieloma interesującymi pomysłami kompozytorskimi i aranżacyjnymi, ze świetnie wyważonymi proporcjami między melodyjnością, a eksperymentami.

Ocena: 9/10



Pink Floyd - "A Saucerful of Secrets" (1968)

1. Let There Be More Light; 2. Remember a Day; 3. Set the Control for the Heart of the Sun; 4. Corporal Clegg; 5. A Saucerful of Secrets; 6. See-Saw; 7. Jugband Blues

Skład: David Gilmour - gitara (1,3-6), wokal (1,4,5), kazoo (4); Syd Barrett - gitara (2,3,7), wokal (7)Roger Waters - gitara basowa, wokal (1,3); Rick Wright - instr. klawiszowe, wokal (1,2,4-6); Nick Mason - perkusja i instr. perkusyjne (1,3-7), wokal (4), kazoo (7)
Gościnnie: Norman Smith - perkusja (2); The Salvation Army - orkiestra (7)
Producent: Norman Smith


Komentarze

  1. Piękno "A Saucerful of Secrets" doceniłem po kilku latach teraz nawet i łzę uronię kiedy tego słucham szczególnie z koncertu w pompejach słychać tą pasje i miłość do tego co robili ci ludzie.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Nie wiem, czy wersja z "Ummagummy" nie jest jeszcze lepsza od tej z Pompejów. W każdym razie zespół był w tamtym okresie fantastyczny na żywo. Bardzo kreatywnie podchodził do swojej muzyki (nie jak w późniejszych latach, gdy po prostu odgrywał wersje albumowe). Szkoda, że dostępne jest tak mało rejestracji z tamtego okresu. "Ummagumma" tylko w połowie składa się z nagrań koncertowych, "Live at Pompeii" nie jest dostępny w wersji audio, a boks "The Early Years" jest zbyt drogi, by ktokolwiek normalny rozważał jego zakup.

      Usuń
    2. Ja jednak wole wersje z Pompejii, wiele się nie różni a jest bardzie spogłosowana co lubie. Ta wersja jest na spotify tak jak cały boks "The Early Years" i swoją drogą kupił bym ten boks tylko mnie nie stać.

      Usuń
    3. "Live at Pompeii" można też kupić na DVD. Ja za swoje zapłaciłem chyba mniej niż 20 pln.

      "The Early Years" też bym kupił, gdyby wydawca nie robił ze mnie frajera. Dublowanie tego samego materiału na płytach DVD i Blu-ray to wyjątkowo chamska taktyka zwiększenia ceny całości. Bo niby dlaczego nie mogły ukazać się dwie wersje - jedna z płytami CD i DVD, a druga CD i Blu-ray? Nikt przecież nie potrzebuje tego samego materiału w dwóch formatach; wielu potencjalnych nabywców pewnie nawet nie ma odtwarzacza Blu-ray (ja nie mam). Jeszcze lepszym rozwiązaniem byłoby wydanie jeszcze trzeciej wersji, z samymi CD, bo materiał wizualny większość i tak zobaczy tylko raz, jeśli w ogóle. Dziwne, że w dzisiejszych czasach, gdy wszystko ukazuje w milionach wersji, ten boks ma tylko jedną. No, niby można kupić osobno jego poszczególne "woluminy", ale tam też dubluje się ten sam materiał na DVD i Blu-ray.

      Usuń
    4. Ja akurat pożyczyłem po znajomości "Live at Pompeii", a podobno Blu-ray miał wyprzeć CD do 2010 roku jak widać ten format używany jest do dziś. Dzisiaj wydawcy nie mają skrupułów ani sentymentów liczy się czysty zysk, jak widać.

      Usuń
    5. Z drugiej strony, gdyby "The Early Years" nie było tak przesadnie rozdmuchane (bo oprócz dublowania materiału, jest tam jeszcze zupełnie niepotrzebny dysk z nowym miksem albumu "Obscured by Clouds") i nie sprzedawano by go za tak astronomiczną kwotę, to znalazłoby się więcej nabywców, a tym samym wydawca i zespół zarobili by więcej.

      Usuń
  2. Drugi krążek to już zwyżka formy. Świetny otwieracz, który dla mnie jest opus magnum płyty. Bardzo przyjemne Remember a Day oraz hipnotyzujące Set the Control for the Heart of the Sun. Jest dobrze, prawie wybitnie. Schody zaczynają się dalej, kolejny numer to powrót do klimatów z debiutu i byłby może znośny gdyby nie ta durnowata wstawka grana na grzebieniu (czy co to w ogóle było?) Tytułowy kawałek to dla mnie przerost formy nad treścią, mógłby być spokojnie krótszy i muszę przyznać, ze trochę mnie wynudził (poza piękną partią klawiszową w drugiej części) "See-Saw" może być, choć raczej nazwałbym to wypełniaczem. Utwór zamykający to kompozycja Barretta i nie wiązałem z nią zbytnich oczekiwań ;) Ani się spośród innych jego kawałków nie wyróżnia na plus ani na minus. Podsumowując, świetna pierwsza część albumu i bardzo przeciętna część druga. Wystawiłbym w skali od 1 do 10 6 lub naciągane 7.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Forma w muzyce to bardzo ważna rzecz i nie znajduję powodu, dlaczego niby nie miałaby przerastać treści. Oczywiście, jedno z drugim powinno współgrać, ale w zależności od danego dzieła proporcje mogą być różne. Tytułowy "A Saucerful of Secrets" to formalnie bardzo interesujący i dość oryginalny utwór - jeden z pierwszych przypadków, gdy rockowy, mainstreamowy zespół nagrał coś kompletnie odchodzącego od sztampowej piosenkowości. Trzeba też pamiętać, że to dzieło bardzo inspirujące, bez którego nie byłoby dużej części krautrocka. Chociażby Tangerine Dream i Ash Ra Tempel zaczynali od grania wariacji na temat tego utworu, które dla niepoznaki podpisywali jako całkowicie własne kompozycje.

      Osobiście wolę wersję z "Ummagummy". Koncertowa część tamtego albumu to zresztą najlepsze, co Floydzi kiedykolwiek nagrali. Na wcześniejszych albumach zawsze zdarzały im się mniej wybitne momenty (na powyższym są to zbyt zwyczajne, piosenkowe "Remember a Day" i "See-Saw" oraz faktycznie nieco przekombinowany "Corporal Clegg"), a na późniejszych zaczęli grać już bardziej konwencjonalnie.

      Usuń
  3. Taka luźna myśl akurat pod ta recenzją:

    Zrządzeniem losu słucham powyższego albumu po zapoznaniu się z 'Tago Mago' Can i mam takie nieodparte wrażenie, ze muzycy zza naszej zachodniej granicy bardzo lubili ten album. A zwłaszcza utwór tytułowy, gdy w ich głowach rodził się 'Aumgn'.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Oj tak, Niemcy bardzo lubili tytułowe nagranie z drugiego albumu Pink Floyd. I to nie tylko muzycy Can, ale też Tangerine Dream (cały pierwszy album brzmi jak wariacja na jego temat) czy Ash Ra Tempel (tu również na debiucie bardzo wyraźne odniesienia).

      Usuń
    2. Klimat z debiutu Ash Ra Tempel miażdży system. Może nie w całości, ale szczególnie początek pierwszego utworu - po prostu miazga, czasami żałuję, że nie trwa to dłużej, a nawet, że cała płyta taka nie jest. Taki kosmiczno starożytny ambient, no i jeszcze ta okładka.

      Usuń

Prześlij komentarz

Komentarze niezwiązane z tematem posta nie będą publikowane. Jeśli jesteś tu nowy, przed zostawieniem komentarza najlepiej zapoznaj się ze stroną FAQ oraz skalą ocen.

Popularne w ostatnim tygodniu:

[Recenzja] Laurie Anderson - "Big Science" (1982)

[Recenzja] Julia Holter - "Something in the Room She Moves" (2024)

[Recenzja] Alice Coltrane - "The Carnegie Hall Concert" (2024)

[Recenzja] Księżyc - "Księżyc" (1996)

[Zapowiedź] Premiery płytowe marzec 2024