[Recenzja] Half Empty Glasshouse - "Restricted Repetitive Behaviour" (2023)

Pełny tytuł debiutanckiego albumu tej anonimowej nowozelandzkiej grupy brzmi: "Restricted Repetitive Behaviour: An Experiment in the Application of Classical 12-Tone Technique to Contemporary Post-Punk Composition". W zasadzie trudno o bardziej zwięzły, a zarazem adekwatny opis zawartej tu muzyki. Warto jednak nieco rozwinąć zamysł stojący za tym wydawnictwem. Wspomniana w tytule technika dwunastotonowa, lepiej znana jako dodekafonia, to kompozytorska metoda, która rozwinęła się na początku XX wieku, w ramach tzw. drugiej szkoły wiedeńskiej skupionej wokół Arnolda Schönberga. Technika polega m.in. na wykorzystaniu w kompozycji wszystkich dwunastu dźwięków skali stosowanej w muzyce zachodniej, przy czym żaden dźwięk nie może się powtórzyć przed wybrzmieniem pozostałych. Twórcy stojący za projektem Half Empty Glasshouse postanowili wykorzystać ten sposób komponowania w muzyce stylistycznie bliskiej post-punku czy noise rocka. Wybór nieprzypadkowy, bo jak sami twierdzą, taka stylistyka idealnie nadaje się do tego typu eksperymentów, ze względu na swoją szorstkość, częste odrzucanie klasycznego piękna na rzecz własnej wizji artystycznej czy w końcu pełne niepokoju i nihilizmu teksty. To wszystko idealnie komponuje się z dezorientującą atonalnością, wywoływaną przez stosowanie dodekafonii.

Proces powstawania płyty był dość złożony. Na początku dla każdego utworu wybierano ciąg dwunastotakowy, czyli konkretne ułożenie dwunastu dźwięków. Następnie na jego podstawie wymyślano gitarowy riff, kombinując z różnymi wariantami, zmieniając oktawy, rytm, dynamikę, ton czy stosując różne techniki gry na gitarze, tworząc kolejne segmenty. Zdarzało się, ze w kolejnych iteracjach dokonywano zmiany w kolejności dźwięków, co oznaczało złamanie jednej z podstawowych zasad dodekafonii. W kolejnym kroku z różnych wariantów danego ciągu układano kompozycję. Dzięki powtarzaniu tej samej - lub tylko lekko zmodyfikowanej - sekwencji dźwięków w kolejnych segmentach utworu możliwe było zachowanie jego spójności, mimo braku ustalonego centrum tonalnego, jak ma to miejsce w większości istniejącej muzyki. Dopiero po tym etapie opracowywano partie wokalne oraz pozostałych instrumentów, jak bas, bębny czy pojawiające się gdzieniegdzie klawisze i smyczki. W przypadku wokali nie trzymano się ściśle dwunastotonowej metody, aby zachować większą swobodę przy tworzeniu tekstu oraz nie ograniczać emocji towarzyszących wykonaniu. Każdy z opisanych kroków był zwykle kilkakrotnie powtarzany na różnych etapach prac, aż udawało się osiągnąć zadowalający efekt.

Czytaj też: [Recenzja] Sprain - "The Lamb as Effigy" (2023)

Wykorzystanie techniki dodekafonicznej w tego typu muzyce - nawet jeśli nie przestrzegano ściśle jej zasad - to coś niewątpliwie świeżego, otwierającego nowe możliwości przed twórcami post-punku czy noise rocka. Przy czym warto zauważyć, że faktycznie udało się tutaj zachować punkowo-noise'owy charakter, może z wyjątkiem fragmentów, gdy gitara i sekcja rytmiczna ustępują miejsca partiom fortepianu lub instrumentów smyczkowych, a takie fragmenty zdarzają się w wielu utworach. Ponadto znalazła się tu jeszcze miniatura "Introduction to Frequency Dependent Equilibria", w całości oparta na klawiszowo-smyczkowych brzmieniach. Ostateczny rezultat nie odbiega jednak wcale daleko od twórczości innych współczesnych grup wykonujących taką muzykę. Słychać też nawiązania do innych rockowych nurtów. W otwieraczu "Confidential Neuropsychological Evaluation" pobrzmiewa coś z King Crimson, a konkretnie jest to momentami bardzo frippowska gitara. W innych nagraniach, jak np. "Ambiguity & Contradictions in the Social Protocol" czy "Mental Insulatiom Theory", pojawiają się natomiast naprawdę ciężkie, wręcz metalowe riffy. Zastosowanie dodekafonicznych technik sprawia, że poszczególne kawałki brzmią dziwnie, niepokojąco czy wręcz dezorientująco, jednak bywa też całkiem przystępnie, jak w najbliższym bardziej konwencjonalnej piosenki "The Sociolinguistics of Group Identification", na swój sposób całkiem chwytliwym, wbrew temu, co zapowiada tytuł. Wszystkie tytuły są tu zresztą równie nietypowe i odjechane, co bardzo mi się podoba.

Twórcy "Restricted Repetitive Behaviour" asekuracyjnie zastrzegli, że album może być krytykowany za nieprzestrzeganie w pełni zasad metody dwunastotonowej. Było to jednak w pełni świadomym wyborem, w dodatku działającym na korzyść materiału, który w rezultacie nie jest jedynie bezdusznym eksperymentem. Osobiście miałbym tu inny zarzut - debiut Half Empty Glasshouse przy ledwie ośmiu ścieżkach, w tym jednej miniaturze, trwa blisko godzinę, a cały pomysł niewątpliwie dałoby się zaprezentować w krótszym czasie.

Ocena: 8/10

Nominacja do płyt roku 2023

---

Half Empty Glasshouse - "Restricted Repetitive Behaviour: An Experiment in the Application of Classical 12-Tone Technique to Contemporary Post-Punk Composition" (2023)

1. Confidential Neuropsychological Evaluation; 2. Ambiguity & Contradictions in the Social Protocol; 3. The Sociolinguistics of Group Identification; 4. A Review of Pediatric Demonology; 5. Bill Buckner Syndrome & Maladaptive Obsession With Statistics; 6. Barriers to Entry in the Invisibility Technology Market; 7. Introduction to Frequency Dependent Equilibria; 8. Mental Insulation Theory

Skład: ?

Producent: ?

---