[Recenzja] Pharoah Sanders - "Karma" (1969)
Pharoah Sanders, po śmierci swojego mentora, Johna Coltrane'a, poświęcił się głównie karierze solowej. Z efektem, który musiał przejść najśmielsze oczekiwania wszystkich krytyków i słuchaczy. Wydany w 1969 roku (blisko dwa lata po śmierci Coltrane'a) album "Karma" to prawdopodobnie największe i najwspanialsze dzieło nurtu zwanego spiritual jazzem, a zarazem jeden z najlepszych albumów w ogóle. Longplay powstał w ciągu zaledwie dwóch jednodniowych sesji nagraniowych, 14 i 19 lutego 1969 roku. Sandersowi towarzyszył rozbudowany skład, obejmujący m.in. pianistę Lonniego Listona Smitha, basistów Rona Cartera i Reggiego Workmana, perkusistę Billy'ego Harta, flecistę Jamesa Spauldinga oraz wokalistę i perkusjonalistę Leona Thomasa. Czyli muzyków z najwyższej półki, których doskonała gra wzbogaciła niezliczone albumy jazzowe.
"Karma" składa się z zaledwie dwóch utworów. Zdecydowaną większość albumu stanowi ponadpółgodzinna kompozycja "The Creator Has a Master Plan". Ze względu na specyfikę płyt winylowych, utwór został podzielony na dwie części - pierwsze dwadzieścia minut wypełniło całą stronę A płyty, kolejne trzynaście znalazło się na stronie B. Dopiero na kompaktowych reedycjach obie części zostały ponownie połączone w całość. "The Creator Has a Master Plan" to doprawdy niesamowita kompozycja, doskonale rozwijająca pomysły Coltrane'a i nadająca im jeszcze bardziej uduchowionego charakteru. Hipnotyzujący klimat, mantrowy charakter, bardzo intensywny i piękny zarazem - to tylko niektóre cechy tego utworu. Żadne słowa nie oddadzą jednak w pełni tego niezwykłego przeżycia, jakim jest obcowanie z tą kompozycją. Tego trzeba doświadczyć samemu. A nie jest to wcale trudna muzyka, choć trzeba jej poświęcić czas, bo wymaga absolutnego skupienia. Z jej przyswojeniem na pewno nie będą mieć problemów słuchacze rocka psychodelicznego, który wywodzi się z podobnych inspiracji. Ciekawostką jest, że utwór był grany na żywo przez grupę King Crimson (na jednym koncercie, w czasach "Islands"). Druga kompozycja zamieszczona na "Karma" to zaledwie pięciominutowa "Colors", bardziej wyciszona i nie tak hipnotyzująca, co "Creator", ale równie klimatyczna i piękna. Pewne kontrowersje budzą partie wokalne Thomasa z obu utworów, jednak moim zdaniem doskonale wpasowują się w nastrój całości.
"Karma" to album klasyczny i kultowy, ale nie tylko dlatego trzeba go znać. To po prostu doskonały longplay. Kompozycje, wykonanie, klimat, brzmienie - wszystko jest tu bliskie absolutu. W całej historii fonografii ukazało się najwyżej kilkanaście wydawnictw na takim poziomie.
"Karma" składa się z zaledwie dwóch utworów. Zdecydowaną większość albumu stanowi ponadpółgodzinna kompozycja "The Creator Has a Master Plan". Ze względu na specyfikę płyt winylowych, utwór został podzielony na dwie części - pierwsze dwadzieścia minut wypełniło całą stronę A płyty, kolejne trzynaście znalazło się na stronie B. Dopiero na kompaktowych reedycjach obie części zostały ponownie połączone w całość. "The Creator Has a Master Plan" to doprawdy niesamowita kompozycja, doskonale rozwijająca pomysły Coltrane'a i nadająca im jeszcze bardziej uduchowionego charakteru. Hipnotyzujący klimat, mantrowy charakter, bardzo intensywny i piękny zarazem - to tylko niektóre cechy tego utworu. Żadne słowa nie oddadzą jednak w pełni tego niezwykłego przeżycia, jakim jest obcowanie z tą kompozycją. Tego trzeba doświadczyć samemu. A nie jest to wcale trudna muzyka, choć trzeba jej poświęcić czas, bo wymaga absolutnego skupienia. Z jej przyswojeniem na pewno nie będą mieć problemów słuchacze rocka psychodelicznego, który wywodzi się z podobnych inspiracji. Ciekawostką jest, że utwór był grany na żywo przez grupę King Crimson (na jednym koncercie, w czasach "Islands"). Druga kompozycja zamieszczona na "Karma" to zaledwie pięciominutowa "Colors", bardziej wyciszona i nie tak hipnotyzująca, co "Creator", ale równie klimatyczna i piękna. Pewne kontrowersje budzą partie wokalne Thomasa z obu utworów, jednak moim zdaniem doskonale wpasowują się w nastrój całości.
"Karma" to album klasyczny i kultowy, ale nie tylko dlatego trzeba go znać. To po prostu doskonały longplay. Kompozycje, wykonanie, klimat, brzmienie - wszystko jest tu bliskie absolutu. W całej historii fonografii ukazało się najwyżej kilkanaście wydawnictw na takim poziomie.
Ocena: 10/10
Pharoah Sanders - "Karma" (1969)
1. The Creator Has a Master Plan (Part I); 2. The Creator Has a Master Plan (Part II); 3. Colors
Skład: Pharoah Sanders - saksofon; Leon Thomas - wokal, instr. perkusyjne; Reggie Workman - kontrabas; Lonnie Liston Smith - pianino; Julius Watkins - waltornia; William Hart - perkusja (1,2); Richard Davis - kontrabas (1,2); Nathaniel Bettis - instr. perkusyjne (1,2); James Spaulding - flet (1,2); Ron Carter - kontrabas (3); Frederick Waits - perkusja (3)
Producent: Bob Thiele
Pharoah Sanders - "Karma" (1969)
1. The Creator Has a Master Plan (Part I); 2. The Creator Has a Master Plan (Part II); 3. Colors
Skład: Pharoah Sanders - saksofon; Leon Thomas - wokal, instr. perkusyjne; Reggie Workman - kontrabas; Lonnie Liston Smith - pianino; Julius Watkins - waltornia; William Hart - perkusja (1,2); Richard Davis - kontrabas (1,2); Nathaniel Bettis - instr. perkusyjne (1,2); James Spaulding - flet (1,2); Ron Carter - kontrabas (3); Frederick Waits - perkusja (3)
Producent: Bob Thiele
Jedna z tych płyt, które każdy szanujący się meloman ma obowiązek znać. Dlatego dziwi mnie brak komentarzy pod tą recenzją. To dlatego, że nikt tu nie ma nic do dodania, czy raczej jest mało wyświetleń?
OdpowiedzUsuńPłyta z gatunku tych na całe życie....magiczna.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam ,muszę częściej tu zaglądać.
Właśnie dziś kupiłem tą płytę i dałbym jej 9. Byłaby dycha gdyby nie ten śpiew (tzn. wycie). Szkoda że nie jest instrumentalna. Ale i tak świetna.
OdpowiedzUsuńPoczątek, tak samo jak w „Hot Rats”, zachęca do słuchania dalej – świetna, orientalna zagrywka. Do wokalu w części tekstowej nie mam zastrzeżeń, ale potem zaczyna się jakieś wycie w stylu jodłowania, co moim zdaniem brzmi komicznie i nie pasuje do reszty. Następnie… Powtarza się ta sama zagrywka, która była na początku? Według mnie lepiej, gdyby kompozycja była dalej rozwijana, bo takie powtórzenie brzmi trochę, jakby muzycy nie mieli pomysłu na to, w którą stronę pociągnąć utwór. W czym utwierdza mnie to, co zaczyna się kilka minut później – no właśnie, free jazz… Może kiedyś odszukam ten ukryty sens, ale na razie to brzmi dla mnie, jak wycięte i zmiksowane partie instrumentów z kompletnie losowych albumów („Free Jazz” Colemana i „The Hands” są całkiem słuchalne, choć gdybym nie wiedział, chyba nie domyśliłbym się, że to ten sam gatunek…). W „Colors” początkowa zagrywka też jest fajna (choć może trochę zbyt podobna do poprzedniej), a potem w sumie już nic nie zwróciło mojej uwagi, oprócz irytująco przeciąganych w nieskończoność partii wokalnych. Ale ogólnie bałem się, że będzie gorzej.
OdpowiedzUsuńWracam po roku i muszę przyznać, że niemal wszystkie zarzuty z powyższego komentarza wydają mi się dość naciągane - do głosu Thomasa można się przyzwyczaić (zresztą sam wokal raczej nigdy nie był dla mnie powodem do drastycznej zmiany oceny całości), a free jazzowy fragment jest "jazzowy" (czyli zgiełkliwy) tylko przez chwilę.
UsuńKońcowe "Colors" wciąż mnie trochę nudzi, ale "The Creator Has a Master Plan" naprawdę mocno wciąga i jednocześnie daje poczucie obcowania z czymś ambitnym oraz pięknym.
Wiem, że nie odkryję tym Ameryki, ale to naprawdę jest genialny album ;)
No właśnie. Z muzyką niepodobną do tej, do jakiej się przywykło, trzeba się najpierw oswoić. Ale jeśli jest coś warta, a słuchacz odpowiednio otwarty, to prędzej lub później zachwyci ;) Akurat "Karma" to bardziej spiritual jazz niż free, więc nie jest to jeszcze tak bardzo wymagające granie. Dlatego może być świetnym wstępem do tego bardziej awangardowego jazzu.
UsuńGościu ma ładny głos co ujawnił dopiero w "Colors" a wyje przez połowę płyty.
OdpowiedzUsuńalbum karma byłby wybitny gdyby nie właśnie partie wokalne leona thomasa, którego zwyczajnie jest za dużo żeby nie przeszkadzał w odbiorze (zdanie wielu osób zresztą)... dla porównania to wykonanie przebija zwykły bootleg z nagrania na żywo z nicei z 71, gdzie nie ma thomasa i zdecydowanie lepsze wprowadzenie i "spirytualny" odbiór utworu creator... moim zdaniem album "black unity" jest wyższą półką niż "karma" w dorobku sandersa dla impulse. niemniej jednak 8.5/10
OdpowiedzUsuńZdanie wielu osób to żaden argument, bo odwołuje się do subiektywnego odbioru paru bliżej niezidentyfikowanych osób. To wtrącenie wygląda, jakbyś chciał umocnić swoje twierdzenie, ale to wciąż tylko opinia, a nie fakt.
UsuńZa dużo śpiewu Thomasa jest dopiero na kolejnym albumie, tutaj jest go tylko trochę, a dominuje granie instrumentalne. Subiektywnie może się nie podobać, może irytować, ale obiektywnie - doskonale pasuje do tej stylistyki, jest w nim coś pierwotnego, korzennego, co bardzo dobrze podkreśla ten spirytualny nastrój. Mnie początkowo też drażnił ten element, ale z czasem się do niego przyzwyczaiłem, a w końcu zrozumiałem, że on bardzo dobrze tutaj pasuje i jest dodatkowym atutem tej muzyki, bo wnosi tę afrykańską korzenność w większym stopniu, niż jakikolwiek z użytych tu instrumentów, a jednocześnie wzmacnia idiomatyczny charakter tego albumu, bo trudno byłoby wskazać inny bardzo podobny do tego (nie licząc pozostałych efektów współpracy Sandersa i Thomasa).
Rozumiem, ze ten powtarzający się motyw kontrabasu, który powoduje zanucenie pod nosem - 'a love supreme', to forma hołdu dla mistrza ;)
OdpowiedzUsuńHołd ewidentny, ale te motywy nie są identyczne.
Usuń