Dekada

Zakładając tę stronę przed dziesięcioma laty, byłem typowym słuchaczem mainstreamowego rocka, który myślał, że poza tymi dwudziestoma czy trzydziestoma popularnymi wykonawcami i ich naśladowcami, nie ma w muzyce nic godnego uwagi. I stosunkowo szybko się przekonałem, że jeśli nie zacznę wychodzić poza swoją strefę komfortu, pozostanie mi pisanie o coraz gorszych wersjach tego samego. Już w 2014 roku pojawił się kryzys. Z coraz większym trudem wybierałem kolejnych wykonawców do omawiania. Zdarzały się całe tygodnie bez żadnej recenzji. Potem przyszła jednak fascynacja blues rockiem i psychodelią, dzięki czemu znów miałem o czym pisać. I ponownie wpadłem w tę samą pułapkę, wyciągając coraz mniej interesujących epigonów. Był to też jednak okres, kiedy zacząłem powoli otwierać się na z jednej strony ambitniejsze formy rocka, jak prog spoza głównego nurtu czy jazz-rock, a z drugiej na inne gatunki, jak folk, funk czy w końcu jazz, elektronikę itd. Od przełomu lat 2016/17 zapanował znacznie większy pluralizm w recenzjach. A skoro zacząłem pisać nie tylko o rocku, porzuciłem w końcu pierwotną nazwę "Rock'n'Roll Will Never Die!", która już od pewnego czasu wydawała się infantylna i nieprawdziwa.

Po zagłębieniu się w ambitniejszą muzykę, nie uniknąłem zachlyśnięcia się nią, co wywróciło do góry nogami moje wcześniejsze podejście. W 2018 roku zacząłem intensywnie poprawiać stare recenzje, często nie zostawiając nic z oryginalnych wersji. Nastąpiły drastyczne obniżki ocen, szczególnie płyt metalowych i różnych epigonów. Nie brakuje w nich teraz radykalnych, niepopularnych opinii, które raczej podtrzymuję do tej pory, aczkolwiek moje podejście do muzyki znów się zmieniło i ponownie potrafię docenić album za walory użytkowe, a nie tylko artystyczne. Uaktualnianie starych tekstów przyniosło też pewną dodatkową korzyść. Te pierwsze recenzje, z lat 2012-14, były naprawdę ubogie pod względem merytorycznym. Chociaż do dzisiaj rzadko kiedy jestem ze swoich tekstów zadowolony, to widzę znaczny postęp w porównaniu z początkami. Dziwi mnie, że już w 2012 roku otrzymałem pierwszą propozycję współpracy - z nieistniejącym już "Rock Magazynem", w którym przedrukowywano moje recenzje (po paru miesiącach przeszedłem do "StereoLife", gdzie zostałem aż do 2019 roku). W tamtym czasie nie miałem żadnych ambicji związanych z muzycznym dziennikarstwem, po prostu spisywałem swoje mało oryginalne opinie i nie sądziłem, że ktoś będzie to czytał. Nawet nie myślałem, że dekadę później wciąż będę to robił, mogąc pochwalić się stałym - choć nieco zmieniającym się na przestrzeni lat - gronem Czytelników oraz blisko pięcioma milionami odwiedzin, nie mówiąc już o współpracy z papierowym magazynem "Lizard", z którym jestem związany od początku 2020 roku.

10 na 10

Aby dodatkowo uczcić to dziesięciolecie, postanowiłem przygotować listę dziesięciu płyt. Nie jest to jednak prosty ranking najlepszych tytułów. Zamiast tego proponuję dziesięć różnych kategorii, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Pod uwagę brałem pełnowymiarowe wydawnictwa opublikowane między majem 2012 a kwietniem 2022 roku.

Najbardziej wyczekiwany album: Black Sabbath - "13" (2013)

Dziewiętnaście miesięcy. Tyle czasu minęło od ogłoszenia, że Black Sabbath nagrywa nowy album - pierwszy w oryginalnym składzie po 1978 roku - do jego wydania. W międzyczasie nie brakowało niepokojących doniesień, jak choroba Tony'ego Iommi czy konflikt z Billem Wardem, który ostatecznie na płycie nie wystąpił. W końcu jednak album został opublikowany i byłem zachwycony. Pomijając zdziadziały śpiew Ozzy'ego Osbourne'a i fatalne, skompresowane na ówczesną modłę brzmienie, był to dokładnie taki album, jaki zespół mógłby stworzyć gdzieś w okresie pierwszych trzech płyt. Jednak to, co wtedy było dla mnie zaletą, z czasem stało się powodem do krytyki. "13" absolutnie nic nie wnosi do twórczości zespołu, jest jedynie bladym odbiciem jego najlepszych dokonań sprzed lat.

Najważniejszy: Saagara - "Saagara 2" (2017)

Dzięki temu wydawnictwu zrozumiałem, że obecnie wciąż powstaje interesująca muzyka, ale trzeba jej szukać poza ścisłym mainstreamem. I zazwyczaj nie należy spodziewać się, że będzie podobna do tej sprzed dekad. Wtedy też zainteresowałem się polskim niezalem, bo wcześniej raczej w ogóle stroniłem od krajowej muzyki, nie spodziewając się po niej światowego poziomu. Ponadto projekt Wacława Zimpla łączy w sobie różne rodzaje muzyki: jazz, elektronikę, muzykę regionalną (w tym przypadku z Indii), co akurat idealnie zbiegło się z moimi ówczesnymi poszukiwaniami. Nie jest to może album, jaki umieściłbym w ścisłej czołówce najlepszych wydawnictw ostatniego dziesięciolecia, jednak od razu przyszedł mi na myśl jako bezkonkurencyjny zwycięzca tej kategorii.

Najlepszy debiut: Squid - "Bright Green Field" (2021)

W tej kategorii musiał znaleźć się któryś z przedstawicieli młodej sceny rockowej z Wielkiej Brytanii. Padło na Squid, który już na pierwszym długograju wspiął się na prawdziwe wyżyny, prezentując niesamowicie energetyczną, intensywną, błyskotliwą i przebojową mieszankę post-punku, krautrocka, elektroniki czy jazzu. Jednak "Bright Green Field" został przebity przez jeszcze bardziej porywające drugie albumy black midi ("Cavalcade", 2021) i Black Country, New Road ("Ants From Up There", 2022). To wspaniałe, że te młode zespoły nie boją się rozwijać, proponując coraz lepszą i dojrzalszą muzykę. Teraz kolej na drugi ruch Squid, który ponoć ma zwrócić się w bardziej elektronicznym kierunku.

Najgorszy debiut: Greta Van Fleet - "Anthem of the Peaceful Army" (2018)

A to dla odmiany zespół będący zaprzeczeniem jakiegokolwiek rozwoju. Amerykański kwartet postawił przed sobą tylko jedno wyzwanie: jak najwierniej imitować to, co pięćdziesiąt lat temu robił Led Zeppelin. Każde z dotychczasowych wydawnictw - dwie EPki i dwa longplaye - brzmi dokładnie tak samo, a poszczególne kawałki nierzadko ocierają się o plagiat mniej lub bardziej znanych utworów Zeppów. Jak można się spodziewać po takich pogrobowcach, nie ma w tym wszystkim ani odrobiny wyobraźni. Ale też pod względem warsztatu kompozytorskiego i wykonawczego jest to znacznie niższy poziom od pierwowzoru.

Najlepszy dinozaur: David Bowie - "★ (Blackstar)" (2016)

Album, który kompletnie zignorowałem w chwili premiery, by dopiero niedawno go docenić. Zbliżający się do swojej siedemdziesiątki Bowie pozostał poszukującym twórcą.  Słychać tutaj pewne nawiązania do przeszłości - do krautrocka, różnych odmian jazzu czy własnej Trylogii Berlińskiej - ale dochodzą też wyraźne wpływy współczesnej elektroniki, a nawet hip-hopu. Inspirowanie się muzyką młodszych pokoleń często wypada komicznie, jednak Bowie chyba faktycznie ją rozumiał i sięgnął po nią z artystycznych pobudek, a nie w celach komercyjnych. Na tym etapie pieniądze nie miały już zresztą znaczenia. Świadomy, że umiera, postanowił zakończyć karierę jednym z najambitniejszych albumów.

Najgorszy dinozaur: Deep Purple - "Infinite" (2017)

Brałem w tej kategorii pod uwagę także kandydaturę Yes, który nagrał dwa fatalne albumy: "Heaven & Earth" (2014) i "The Quest" (2021). Jednak w ostatniej dekadzie to Deep Purple był bardziej aktywny, a na "Infinite" sparzyłem się tak bardzo, że dwóch kolejnych albumów ("Whoosh!" z 2020 roku, "Turning to Crime" z 2021) nie chciałem już słuchać w całości; sięgnąłem tylko po single. Zespół, podobnie do Yes, stał się własną karykaturą, grając muzykę, która najlepiej definiuje pojęcie dad rocka tudzież - bardziej swojsko - rocka dziaderskiego. Jeżeli masz poniżej czterdziestki, a Twojego gustu nie kształtuje wyłącznie "Teraz Rock", to sprawdzanie tych płyt nie ma żadnego sensu ani uzasadnienia.

Największa niespodzianka: Floating Points, Pharoah Sanders & The London Symphony Orchestra - "Promises" (2021)

Myślałem o wyróżnieniu tu grupy Low, która po ponad dwudziestu latach stylistycznej stagnacji niespodziewanie zaczęła się rozwijać i to w bardzo ciekawym kierunku, czego dowodzą albumy "Double Negative" (2018), a zwłaszcza "HEY WHAT" (2021). Jednak chyba jeszcze większą niespodzianką jest to, że na rozwój postawił też 80-letni Pharoah Sanders, który przez przeszło pół wieku w zasadzie ograniczał się do kontynowania idei swojego mentora, Johna Coltrane'a. "Promises" to efekt jego współpracy z młodym twórcą elektroniki Samem Shepherdem, lepiej znanym jako Floating Points. Album to bardzo interesujące spotkanie jazzu, elektroniki oraz muzyki poważnej, bo w projekcie wzięli też udział londyńscy symfonicy.

Największe rozczarowanie: King Gizzard & the Lizard Wizard with Mild High Club - "Sketches of Brunswick East" (2017)

W 2017 roku Australijczycy z KG&LW byli dla mnie zarówno największym rockowym objawieniem, jak i rozczarowaniem. To pierwsze za sprawą znakomitego "Flying Microtonal Banana", odświeżającego klasyczną psychodelię (z okolic Gong) o mikrotonalne brzmienia. "Murder of the Universe" - kolejny ich album, których przestrzeni tamtego roku było pięć - już tak bardzo mnie nie zachwycił, a następny "Sketches of Brunswick East" okazał się kompletnym niewypałem. Zespół porwał się na granie muzyki, do której zdecydowanie brakuje mu umiejętności - jazzu, co sugeruje już tytuł, bezczelnie nawiązujący do jednego z klasyków Milesa Davisa. Od tamtej pory zespół wciąż skacze z jednego stylu na inny, z bardzo różnymi efektami.

Najbardziej spoza strefy komfortu: R.A.P. Ferreira - "Purple Moonlight Pages" (2020)

Po płyty hip-hopowe sięgałem rzadko, a słuchanie ich nie przynosiło ani przyjemności, ani zachwytu. Do czasu, kiedy poznałem "Purple Moonlight Pages", który jako pierwszy przedstawiciel tego gatunku całkowicie mnie przekonał. Do tego stopnia, że zacząłem chętniej słuchać rapowych wydawnictw, a nawet je recenzować, co oznaczało dla mnie wyjście ze strefy komfortu. Nie bez znaczenia jest jednak fakt, że płyta R.A.P. Ferreiry bazuje na granych na żywo podkładach, mocno inspirowanych jazzem. Jest tu nawet przeróbka "The Creator Has a Masterplan" Pharoaha Sandersa. Szybko przekonałem się także do hip-hopu korzystającego z sampli, choć wolę, gdy nie są zbyt nachalne.

Najdłużej czekający na recenzję: Dead Can Dance - "Anastasis" (2012)

Pierwszy album, jaki Dead Can Dance nagrało po swoim powrocie, znam praktycznie od chwili wydania. Już wtedy mnie zaintrygował, a do dziś uważam za jeden z mocniejszych punktów dyskografii duetu. Rozważałem nawet umieszczenie go w swoim podsumowaniu roku 2012, jednak uznałem, że... nie pasuje do tematyki strony. Za recenzowanie dokonań grupy zabrałem się, po długim tego odkładaniu, dopiero na początku zeszłego roku. Kolejne teksty z tego cyklu pojawiają się jednak nieregularnie, więc wciąż parę tytułów dzieli mnie od "Anastasis". Postaram się jednak opisać go jeszcze w tym roku, gdy tylko uporam się z "Toward the Within" i "Spiritchaser".

---